چكيده و خلاصه اي از مقاله ي شناخت حاج آخوند ملّاعباس راشد تربتي

آن آفتاب کرم و احسان، آن دریای ورع و عرفان، آن مبارز میدان مجاهد، حاج آخوند ملّاعباس راشد، از علماي پرهيزكار و مجاهدين حق و حقيقت و سالكين طريقت بود، در راه خدا و براي خدا قدم برمي داشت و فقط در مقابل خدا كرنش مي كرد. در تقوا و پرهيزكاري يد طولایی داشت. او عالمي عارف و خدمتگذار و سالكي سخت كوش و متعبّد بود. كه، (آقا بزرگ حكيم) در مورد حاج آخوند چنين مي گفت:« حاج آخوند مرد فوق العاده اي است و اگر به اين شدت تعبّد نمي داشت، مي توانست به جاي منطقه خراسان دنيايي را تحت تأثير قرار بدهد.» دائم در مقام قُرب و غرقه ي اُنس و محبّت بود. دائم الوضو و دائم الذكروهميشه اوقات را بر صوم و صلات مي گذراند. خستگي ناپذير بود بطوريكه شب و روز در مزرعه كار مي كرد. دارای روحي بزرگ بود، و چون مولايش علي ^(ع) غذاي روحي و معنوي هم چون، ذكرو دعا داشت و اندك نان جوي را بر پر كردن شكم با چرب و شيرين و حلويّات ترجيح و برتري مي داد. خوراكش غالبا در شبانه روز يك وعده بود كه هم افطارش محسوب مي شد و هم سحرش. در پي قدرت و شهرت نبود چون كه مي دانست چه حجاب هایی به حجاب هایش اضافه شده، راه او را منحرف و از سيرالا الله باز مي دارد. در اعمال و تكاليفش بيش از اندازه دقت داشت و وظيفه اش را به نحو احسن انجام مي داد به طوريكه رهبر عظيم الشأن انقلاب اسلامي خميني كبير فرمود: « حاج آخوند ملّا عباس آنچه را به عنوان تكليف تشخيص داد عمل كرد.» او مرد خدا بود و مرد دين، نه مرد دنيا و دنيا داري. .... به قول مرحوم استاد فروزانفر كه درباره حاج آخوند گفته است « اصلاً دنيا به دور اين مرد نگشته است.» …حاج آخوند خود در مقام يقين بود و به وضوح خدايش را مي ديد و او را لمس مي كرد، مقامات معنوي را به سهولت طي كرده بود و حالات خوشي داشت و به معنويت مطلق رسيده بود … او كه پيرو شريعت و پير طريقت و غوّاص درياي حقيقت بود، …. او در چه جايي سير مي كرد؟ او به چه جايي رسيده بود؟ تاجايي كه استادش (حاج شيخ علي اكبر مجتهد تربتي) به او اقتدا مي كرد. ... وعمل كرد به حديث «موتوا قبل ان تموتوا» و هم ساز و هم نوا با ملای روم هم نوا بود و زمزمه می کرد:

… در خانواده از سخا و وفا سخن مي راند. حاج آخوند فاني مطلق بود و باقي بر حق و محبوب الهي. … بزرگي همچون حاج آقا حسين قمي در وصفش مي گويد: (حاج آخوند نه فقط از خوبان عالم اسلام است بلكه از خوبان دنيا ست.) …حاج آخوند كه مرتع انوار و منبع اسرار بود داراي كرامات و جذبات روحيِ خاصّي هم بود. سخن و نگاهي تأثير گذار و جذّاب داشت به طوري كه در ميان مردم و خراساني ها اسطوره شده بود. …. و بودند عرفايي در تاريخ معاصر كه راه او را ادامه دادند و پا جاي پاي او نهادند كه از آن جمله مي توان از رجال علمي و ايماني و عرفاني مشهور تربت حيدريه: مرحوم شهابي، مرحوم استاد عبدالسلام تربتي و شيخ محمّد رضا رباني برادر صدري آقاي رباني و آیت الله سید محمد باقر موسوی مجتهد معروف به (سید محمد باقر بزرگ) خطيب و دانشمند و محقق مرحوم شيخ علي اكبر واعظ تربتي وعلمايي نظير مرحوم « طباطبايي، مروج، امامي، حاج شيخ اسماعيل مجتهدي، مرحوم زهدي » وعارف گم نام، كاسب خوش انصاف، حاج جلال كفاش را ذكر كرد و هستند کسانی که رهرو این راهند و از همین تبارند و درد آشنایند و نا آشنا. … و بر ماست كه اين گونه عالمان عارف و عارفان عالم را به جوانان عاشق و به عاشقان دلسوخته و رهروِ اين راه در اين مرز و بوم بشناسانيم و زندگي ايشان را الگو قرار داده و راه و روش عارفانه و خداپسندانه ي اولياالله را فرا روي خود قرار داده و طي طريق نماييم. روحشان شاد و راهشان پر رهرو باد.