شیخ حسن معروف به سردار اسحاق خان قرایی

پس از اینکه سردار اسحاق خان قرایی قدرت را از نجفقلی خان می گیرد و به مرمت و بازسازی قلعه تربت در سال 1211 هـ .ق می پردازد. وی که مستظهر به روابط دوستانه اش با امیر کابل بود، اداره و حکومت ولایت غوریان را که در ده تا دوازده فرسنگی هرات می باشد و این ولایت در زمانیکه حسین خان، سردار خراسان بود، به سعی او بدست آمده، به سردار اسحاق خان قرایی سپرده شده بود . سردار اسحاق خان نیز این قلعه و حکومت آنرا به برادر زاده خود یوسفعلی خان واگذار می کند و او که بعدها والی هرات می شود، با شیخ حسن و پسرش محمد علی آشنا شده و به هوش و درایت، کیاست و فراست و علم و قضاوت آنها پی برده، به آنها ارادت پیدا می کند و با توجه به اینکه آنها اصل و نسبشان از تربت و زاوه بوده است لذا او، محمد علی و پدرش را به سردار اسحاق خان قرایی معرفی می نماید. سردار اسحاق خان قرایی که در پی چنین شخصی برای امور دینی و اداره امور قضایی تربت حیدریه بوده است و کمبود فردی را برای قضاوت در تربت حیدریه احساس می کرده است و هم چنین نیاز مردم تربت حیدریه را به فقیهی چون او تشخیص داده بود. به توصیه یوسف علی خان از شیخ حسن و پسرانش محمد علی و محمد حسن دعوت به عمل می آورد که برای رسیدگی به امور شرعی و فقهی و امور قضایی اهالی تربت حیدریه و رفع مشکلات مردم از هرات به تربت حیدریه عزیمت نمایند و در این ولایت ساکن شوند. شیخ حسن که به علت پیری و کهولت سن، تغییر مکان و هجرت از هرات به تربت حیدریه برایش مشکل بوده است، لذا فرزند خود محمد علی را که جوانی شایسته و لایق برای این مأموریت می داند. این مهم را به پسر ارشدش محمد علی واگذار کرده و او را همراه با برادرش محمد حسن و به خواست سردار اسحاق خان قرایی، راهی تربت حیدریه می نماید.  محمد علی که در آن سال ها در هرات در حوزه علمیه به درس و بحث مشغول بوده و طلاب زیادی در درس ایشان حاضر می شده اند و در قضاوت سر رشته ای داشته در سال 1217 – 1218 هـ .ق در سن 23 – 24 سالگی قبل از جدایی هرات از ایران همراه برادرش محمد حسن به دستور پدر و درخواست اسحاق خان قرایی به تربت حیدریه مهاجرت می کند. سردار اسحاق خان قرایی از آنها استقبال کرده و محلی را برای زندگی و اسکان در تربت حیدریه به آنها اختصاص می دهد و مکانی را هم در همانجا برای کار و قضاوت آنها تعیین می نماید. به مرور آن محله توسعه پیدا کرده و جدا از اینکه محل سکونت ایشان می گردد مکانی هم می شود برای رسیدگی به امور و مسائل شرعی و حل و فصل مسائل قضایی و رسیدگی به شکایات مردم و کم کم که محمد علی و محمد حسن تشکیل خانواده داده و تعداد خانواده ی آنها زیاد می شود، اقوام و بستگان در آنجا ساکن می شوند. آن محل به کوچه قاضیان معروف می گردد که مردم با گویش محلی به آن (کوچه قضیو) می گفتند. به عبارتی از انتهای خیابان قائم فعلی تربت (تپه سنگ کنه) شروع می شده است و تا ابتدای محله ی مظفریه امتداد داشته است که تا سال های اخیر در تربت حیدریه مردم آن محل را به کوچه قاضیان می شناختند. فرزندان شیخ حسن به حاج محمد علی قاضی و حاج محمد حسن قاضی مشهور می شوند. محمد علی قاضی با عملکرد صحیح و قضاوت های عادلانه اش کم کم از قرب و منزلت خاصی در ناحیه تربت حیدریه و چهار بلوک آن برخوردار، و شخصیتی معروف و محبوب و مورد وثوق و اطمینان مردم می گردد.



    



سایر شهرستان ها
تمامی حقوق این پورتال متعلق است به اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی مجری پورتال : شرکت داده پردازی پویان ابتکار شرق